Αρχαιολογικά Μουσεία
Το Τοπικό Μουσείο Αρχαίου Ιδαλίου εγκαινιάστηκε το 2008 με σκοπό να προβάλει τα πλούσια ευρήματα της περιοχής αυτής. Αναγέρθηκε μέσα στα όρια της πρωτεύουσας του Αρχαίου Ιδαλίου, η οποία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κύπρου, με πλούσια ευρήματα, εκ των οποίων κάποια, κοσμούν σήμερα, τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου.
Τα εκθέματα του Μουσείου είναι αντιπροσωπευτικά όλων των χρονολογικών φάσεων της Ιστορίας του Ιδαλίου και προέρχονται από παλιές και πρόσφατες ανασκαφές στην περιοχή της αρχαίας πόλης, σε οικισμούς και νεκροταφεία.
Στην πρώτη αίθουσα της έκθεσης, υπάρχει πληροφοριακό υλικό για την ιστορία του χώρου και των ανασκαφών, καθώς και φωτογραφικό υλικό με τα πιο αξιόλογα ευρήματα τοποθετημένα σε ξένα μουσεία. Παρουσιάζονται επίσης με παραστατικό τρόπο τα Πρωτο-Αιολικά επίκρανα που κοσμούσαν ταφικά μνημεία και το ανάκτορο του Ιδαλίου, καθώς και δύο χαρακτηριστικά δείγματα της κοροπλαστικής και της γλυπτικής που άνθισε στο Ιδάλιο και έδωσε έργα απαράμιλλης καλλιτεχνικής αξίας.
Στην πρώτη έκθεση του Μουσείου, εκτίθεται επίσης το πιστό αντίγραφο της ορειχάλκινης πινακίδας του Ιδαλίου, ενός αρχαιολογικού ευρήματος μοναδικής αξίας για τον πολιτισμό μας. Η πινακίδα βρέθηκε στη δυτική ακρόπολη, ελιναι εγχάρακτη και φέρει και στις δύο όψεις επιγραφή στην Κυπροσυλλαβική γραφή. Παρέχει σημαντικές πληροφορίες για το πολιτικό σύστημα, τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και τη δομή της κοινωνίας του Ιδαλίου, κατά την περίοδο του πολέμου με τους Φοίνικες του Κιτίου. Είναι επίσης το αρχαιότερο έγγραφο στην Κύπρο που αναφέρεται σε ιδιοκτησία γης και σύμφωνα με την επιγραφή κατατέθηκε στο Ναό της Αθηνάς. Η πινακίδα αγοράστηκε το 1850 από τον Honorè d’ Albert Duke of Luynes και κληροδοτήθηκε στην Εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού το 1862. Με πρωτοβουλία του <<Ομίλου Τοπικής Ιστορίας Κύπρος>> και σε συνεργασία με το Δήμο Ιδαλίου και το Τμήμα Αρχαιοτήτων, στις 11 Νοεμβρίου 2010, η Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού σε συνεργασία με άλλα επιστημονικά ιδρύματα της Γαλλίας, παραχώρησε για το τοπικό Μουσείο Αρχαίου Ιδαλίου, το πιστό αντίγραφο.
Το σημαντικότερο έκθεμα στην πρώτη αίθουσα αποτελεί πλέον το πιστό αντίγραφο της χάλκινης Πινακίδας του Ιδαλίου (πλάκας του Ονάσιλου) το οποίο έχει παραχωρηθεί και τοποθετηθεί στο Μουσείο από την Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.
Στη δεύτερη αίθουσα της έκθεσης παρουσιάζονται επιγραφές που μαρτυρούν την κατάληψη του βασιλείου, μέρος του αρχείου της Φοινικικής διοίκησης της πόλης, επιτύμβια μνημεία, δείγματα κεραμικής και αντικείμενα καθημερινής χρήσης όλων των εποχών με επεξηγηματικά κείμενα για τη σημασία της κάθε περιόδου ξεχωριστά. Υπάρχουν επίσης δείγματα εισηγμένης κεραμικής από την Αττική και χαρακτηριστικά έργα της κοροπλαστικής και της γλυπτικής. Σε ειδικό χώρο της αίθουσας σκιαγραφείται με φωτογραφικό υλικό, αποθηκευτικούς πίθους και μικροτεχνήματα η εικόνα της οικονομίας του Ιδαλίου που ήταν η βάση για την ανάπτυξη του πολιτισμού και σήμερα αποτελεί αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού παγκοσμίως
Ιστορικά Μνημεία
Ποταμός Γιαλίας
Ο νερόμυλος βρίσκεται στην περιοχή Αγρίδι, στο δρόμο προς Ποταμιά, απέναντι από το μεσαιωνικό εκκλησάκι του Αγίου Δημητριανού.
Ο νερόμυλος ανήκε στον πλούσιο γαιοκτήμονα Τζιαμάλ Μπέη, που κατοικούσε σε αρχοντικό σπίτι (κονάτζι), κοντά στο νερόμυλο. Οι κάτοικοι θυμούνται το μεγάλο περιβόλι του Μπέη που ποτιζόταν από το ίδιο αυλάκι και τροφοδοτούσε το νερόμυλο. Δίπλα από τον υδατόπυργο υπήρχε μικρό σπίτι, το οποίο χρησιμοποιούσε σαν εξοχικό η Φατμά, κόρη του Τζιαμάλ Μπέη. Ο νερόμυλος ήταν ο μεγαλύτερος της περιοχής. Άλεθε σιτάρι, κριθάρι, πουργούρι και ρόδι. Στο μύλο δούλευαν δύο υπάλληλοι του Τζιαμάλ Μπέη, ο Κουτσοπαναής από την Ποταμιά και ο Ξιούρος.
Όταν ο μύλος έκελισε το 1950, εγκαταλείφθηκε και σιγά σιγά ερειπώθηκε. Το 2002 ανακηρύχθηκε ως Αρχαίο Μνημείο Β Πίνακα και μεταξύ του 2007 και 2010, έγιναν εργασίες συντήρησης και μερικής αποκατάστασης του νερόμυλου από το συνεργείο του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων και το Δήμο Ιδαλίου. Η αρχιτεκτονική μελέτη, εκπονήθηκε από ομάδα ιδιωτών αρχιτεκτόνων, που εργοδότησε ο Δήμος Ιδαλίου. Στις αίθουσες που έχουν αναπαλαιωθεί, φιλοξενείται έκθεση φωτογραφίας και πληροφοριακό υλικό, με τίτλο << Η διαχείριση του νερού δια μέσω των αιώνων στην Κύπρο>>.
Το σύμπλεγμα του μύλου είναι χτισμένο σε δύο επίπεδα· στο πάνω και στο κάτω μέρος του πρανούς. Αποτελείται από τη δεξαμενή, τον υδατόπυργο, το χώρο της φτερωτής και του αλεστικού μηχανισμού, καθώς και διάφορα βοηθητικά δωμάτια. Ένα σύστημα αυλακιών μετέφερε το νερό, προς και από το μύλο.
Τζαμί
Το Τζαμί έχει συντηρηθεί το 2006 από το Υπουργείο Εσωτερικών, με συγχρηματοδότηση του Δήμου Ιδαλίου. Έχει διαστάσεις 8,10 Χ 10,35 μέτρα. Το Μιχράμπ (με κατεύθυνση προς τη Μέκκα) βρίσκεται στο μέσο του νοτίου τοίχου, απέναντι ακριβώς από την είσοδο. Στην βορειοανατολική πλευρά του εσωτερικού του, υπάρχει κτιστό υπερυψωμένο επίπεδο από όπου εισέρχεσαι στον Μιναρέ.
Το Τζαμί είναι πετρόκτιστο με δάπεδο στρωμένο με κυπριακά γυψομάρμαρα, τα οποία φαίνεται ότι τοποθετήθηκαν πάνω από παλαιότερο δάπεδο. Η βεράντα έχει δύο τόξα, τα οποία στηρίζονται σε έναν κίονα στο μέσον και στους τοίχους της οικοδομής. Το δάπεδό της αποτελείται από μεγάλου μεγέθους κυπριακά γυψομάρμαρα σε διάφορα σχήματα και ακανόνιστη διάταξη.
Ο Μιναρές καταλαμβάνει τη βορειοδυτική γωνία του τζαμιού. Είναι κτισμένος με λαξευτές πέτρες σε ολόκληρη την επιφάνειά του. Ολόκληρο το εσωτερικό του καταλαμβάνεται από γυριστή σκάλα, αποτελούμενη από 48 πέτρινα σκαλοπάτια.
Στο ύψος 8m περίπου από το δάπεδο εισόδου του Μιναρέ υπάρχει εξώστης, ο οποίος συνέβαλλε στις .ειτουργικές ανάγκες του Τζαμιού.
Το βοηθητικό κτήριο είναι ορθογώνιο και εφάπτεται της βεράντας και τμήματος της ανατολικής πλευράς του Τζαμιού. Είναι κτισμένο με ακανόνιστες πέτρες και χαλικώματα, ενώ το δάπεδο είναι νεότερο από τσιμέντο. Το κτήριο έχει δύο εισόδους, (μία προς την αυλή του Τζαμιού και μία στα νότια προς μια μικρή τριγωνική αυλή) και τρία παράθυρα (ένα στη βόρεια και δύο στην ανατολική πλευρά).
Μνημείο Πεσόντων & Αγνοουμένων
Επί της οδού Φιλίας στο Δάλι βρίσκεται το μνημείο πεσόντων και αγνοουμένων, το οποίο είναι γνωστό και ως «Ανώνυμος Πατέρας Αγνοουμένου». Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν τον Νοέμβριο του 2004 και είναι αφιερωμένο στους αγνοουμένους και πεσόντες της κοινότητας του Ιδαλίου κατά την τουρκική εισβολή, καθώς και στον ένα πεσόντα κατά τις διακοινοτικές ταραχές του 1964.
Θέατρα
Δημοτικού Αμφιθεάτρου Ιδαλίου
Η ανέγερση του Δημοτικού Αμφιθεάτρου Ιδαλίου ολοκληρώθηκε τέλος του 2015.
Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, την Κυπριακή Δημοκρατία και το Δήμο Ιδαλίου.
Η μελέτη και ο σχεδιασμός του αμφιθεάτρου έγινε με σεβασμό πpos τη μορφολογία, το χαρακτήρα του χώρου και τις ανάγκες των δημοτών.
Στο έργο εφαρμόστηκε ένα κράμα από παραδοσιακά και μοντέρνα διαχρονικά υλικά, τα οποία διασφαλίζουν τη διατήρηση της ποιότητας του κτίσματος στο χρόνο απαιτώντας όσο το δυνατό λιγότερη συντήρηση.
Στα δομικά υλικά συμπεριλαμβάνονται η παραδοσιακή πέτρα, το ξύλο το μέταλλο, τα τοπικά υλικά, φυσικά στοιχεία, νερό και κυπριακά φυτά.
Επιπρόσθετα, από το κτίσμα του Αμφιθεάτρου διαμορφώθηκαν κι άλλοι υπαίθριοι χώροι για χρήση, είτε ανεξάρτητα είτε σε συνδυασμό με εκδηλώσει που θα λαμβάνουν χώρα στο μεγάλο Αμφιθέατρο προσθέτοντας στην πολλαπλότητα των πιθανών χρήσεων του συγκροτήματος.
Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε και στους χώρους εξωτερικά από την περίμετρο του πάρκου με δημιουργία μικρού πάρκου στην πλευρά του πεζοδρομίου κατά μήκος της δυτικής πλευράς ενσωματώνοντας το έργο στο δημόσιο χώρο του Δήμου.