Opština Danilovgrad nalazi se u središnjem dijelu Crne Gore.
Zauzima površinu od 501 km2. Graniči se južno sa sa glavnim gradom Crne Gore Podgoricom, sjevernozapadno i sjeverno sa industijskim centrom Nikšićem, jugozapadno i zapadno sa prijestonicom Crne Gore Cetinjem i sjeveroistočno sa zimskim turističkim centrom Kolašinom , sa kojima je povezana dobrim saobraćajnim komunikacijama.
Novi bulevar Danilovgrad – Podgorica sa četiri kolovozne trake dodatno je poboljšao njegovu poziciju po pitanju svih pravaca ravoja.
Bjelopavlićka ravnica zauzima površinu od oko 160 km2. Kroz ovu plodnu niziju protiče rijeka Zeta koja obiluje ribom raznih vrsta i iletišta, što daje mogućnost za intenzivan razvoj kako poljoprivrede tako i turizma.
Na jugozapadu se prostire planina Garač, sa najvišim vrhom od 1436 metara, a sjeveroistočno se uzdiže planina Prekornica, sa najvišim vrhom od 1927 metara.
Planinski dio je bogat šumom. Ti predjeli su pogodni za razvoj turizma, a naročito na prostorima Vukotice, Studenog, Ponikvice, Borovog Dola, Ivanj Uba i Topolova.
Prema posljednjem popisu opština ima 18.472 stanovnika. Administrativni i kulturni centar opštine je Danilovgrad, sa preko 5.000 stanovnika.
Vjerski turizam
Kada je u pitanju vjerski turizam, posebno skrećemo pažnju na dva važna kulturno-istorijska i vjerska spomenika – Manastir Ostrog i Manastir Ždrebaonik.
Manastir Ostrog
Manastir Ostrog je izgrađen na mjestu najudaljenijih pećinskih isposnica, u kojima se podizao sveti Isaija od Onogošta, koji je u ostroškim liticama već bio izgradio pećinsku crkvicu Vavedenja Presvete Bogorodice, tada još uvijek bez ikakvog manastirskog imanja. Dolaskom Svetog Vasilija, koji je obilazio mjesta pogodna za isposnički život i tražio svoje novo mitropolitsko sjedište izabrao je ove teško pristupačne isposnice za izgradnju budućeg manastira.
Manastir Ostrog je smješten u planinskom masivu Ostroških greda, na području opštine Danilovgrad. Lokalitet na kome se manastir nalazi, u istorijsko – geografskom smislu, pripada brdskom plemenu Bjelopavlići. Manastir Ostrog spada među najposjećenije manastire na Balkanu. Posjećuju ga u grupama i pojedinačno iz svih krajeva svijeta pripadnici raznih vjera. Najveće posjete svetilištu, sa svih strana, su na dan Svetog Vasilija Ostroškog 12.maja, na Trojičin dan, Petrov dan, dan Velike Gospojine. Mošti Sv. Vasilija Ostroškog – pravoslavni, muslimani i katolici smatraju čudotvornim. Osnovan je početkom druge polovine XVII vijeka, od mitropolita zahumsko-hercegovačkog Vasilija Jovanovića, kasnije nazvanog Sv. Vasilije Ostroški.
Duhovni kompleks čine Gornji i Donji manastir. Gornji manastir je smješten u prirodnom pećinskom udubljenju, koga čine dvije pećinske crkvice: Donja, posvećena Vavedenju presvete Bogorodice iz 1774.godine i Gornja crkva, posvećena Časnom krstu iz 1665.godine.
Donji manastir sa crkvom Svete Trojice iz 1824.godine, čini cjelinu sa konakom i bogoslovijom, i potiče iz 1742.godine. U ovom manastirskom sklopu hercegovački mitropolit Vasilije Jovanović je, poslije smrti, proglašen za Svetitelja. On je osnovao crkvu isposnicu, posvećenu Sv. Krstu 1665.godine.
Na platou iznad Donjeg manastira podignuta je crkva Svetog mučenika Stanka, čija je izgradnja započeta 1.juna 2003., a dovršena je krajem 2004. godine.
Manastir Ždrebaonik
Manastir Ždrebaonik je udaljen dva kilometra od Danilovgrada i zadužbina je Nemanjinog sina Vukana. Zahvaljujući svom centralnom i lijepom položaju, Ždrebaonik je vjekovima saborno i zborno mjesto svih Bjelopavlića. Crkva ovog Manastira ujedno je i parohijska crkva. Zaštitnik crkve je Sv. Arhanđel Mihailo, a u crkvi se nalaze mošti Sv. Arsenija- Sremskog, prvog nasljednika Sv. Save.
Crkve
Na teritoriji Opštine ima 48 crkava koje su građene i obnavljane u raznim periodima.
U tim crkvama postoje fragmenti životopisa u kojima se uočava vrhunsko umijeće slikara.
Prirodne atrakcije
Izletišta
Rijeka Zeta – dolina Zete je čudesna i prirodna baština, sa brojnim mostovima i plažama kao velika prirodna galerija ljepote i simfonija boja, zvukova i oblika pod otvorenim nebom. Zeta je pravi vodni i ribolovni dragulj, sa autohtonom pastrmkom i drugim vrstama riba. Teče kroz Bjelopavlićku ravnicu u dužini od 51km, i uliva se u Moraču naspram antičke Duklje.
Tunjevo – prirodni rezervat na Zeti, sa izvorskom vodom i atraktivnom plažom, udaljen je 12 km od Danilovgrada. Tu se voda i kamen prožimaju, harmonizuju svijet oko njih i podstiču svijest o čistoći življenja.
Oboštica – Zeta kao ponornica ponovo izvire u obliku dva izvora kod Glave Zete: Oboštica i Perućica. Voda je tu kristalno čista, a crnogorski vladika i pisac, Petar II Petrović Njegoš, često je boravio u ovom kraju i opisivao ljepotu i snagu ovih izvora i vodopada.
Spuž – prelijepa plaža ispod spuškog mosta, zajedno sa ugostiteljskim objektima koji se nalaze u blizini, daje sve što je potrebno za kompletan i pravi doživljaj rijeke Zete. Na ovoj plaži se svake godine održava tradicionalna turističko-propagandna manifestacija “Spuško ljeto” koja u izvarednom prirodnom ambijentu okuplja razne sportske kolektive i društva iz Crne Gore.
Planinska izletišta i staze
Obrazovanje
Školstvo i obrazovanje na području Opštine ima dugu i bogatu tradiciju. Prva osnovna škola osnovana je na Orjoj Luci 1857. godine. U Ostrogu je osnovna škola otvorena 1863. godine.
Državna realna gimnazija
U osmoj deceniji devetnaestog vijeka osnovane su škole u: Ždrebaoniku (1870), Zagarču (1872), Rsojevićima (1874), Frutku (1874), Danilovgradu (1878), Spužu (1879), Martinićima (1899), Barama Šumanovića (1899), Pavkovićima (1906), Novom Selu (1907) i Gostilju (1909).
U Danilovgradu – Ždrebaoniku je 13. maja 1875. godine, otvorena prva poljoprivredna škola u Crnoj Gori .
Od 1919. do 1929. godine, u Danilovgradu radi Učiteljska škola , čiji su učenici bili uglavnom iz Bjelopavlića.
Javna predškolska ustanova »Irena Radović« Danilovgrad
- Osnovana 1953/54. godine.
- godine, počinje sa radom u novoj zgradi.
- Vrtiću u Danilovgradu je pripojen vrtić u Spužu »Zora Šaranović«, koji je osnovan 1974. godine.
- Od 1985. godine vrtić počinje sa radom u cjelodnevnom boravku.
- Odjeljenja su formirana u područnom odjeljenju O.Š. »Vuko Jovović« u Donjem selu, Ždrebaoniku i Orjoj Luci, a u planu je i formiranje jednog područnog odjeljenja na Lazinama.
- Broj djece: 160.
- Kontakt telefon: 081- 812- 148
Osnovna škola “Njegoš” – Spuž
- Škola je osnovana u oktobru 1879. godine, – poslije oslobodilačkih ratova 1876- 1878. godine.
- Škola je osnovana u prostorijama mekbeta – muslimanske osnovne vjerske škole.
- Postojeća zgrada je sagrađena 1985. godine, površine 2800 m 2.
- Broj učenika: 574.
- Broj odjeljenja: 24.
- U sklopu OŠ radi područno odjeljenje u Novom Selu koje je osnovano 1907. godine.
- Škola ima biblioteku sa 7000 knjiga, sportsku salu, stomatološku ordinaciju i kompjutersku učionicu sa 5 računara.
- Opremljena je sa 2 kabineta za strane jezike: ruski i engleski.
- Škola je dobitnik Ordena zasluga za narod sa srebrnim zracima, Nagrade oslobođenja Danilovgrada, Nagrade Crvenog krsta Jugoslavije.
- Kontakt telefon: 081-881-408 Osnovna škola »Vuko Jovović« – Danilovgrad
- Osnovana je 1878. godine
- Nova školska zgrada useljena je 1965. godine.
- U školi ima 1455 učenika u 54 odjeljenja.
- Od ovog broja nastavu u područnim odjeljenjima: Lazinama, Donjem Selu, Ždrebaoniku, Orjoj Luci i Zagredi – pohađa 184 učenika.
- Škola je nosilac nagrade »Oktoih« iz oblasti prosvjete i nauke , Ordena zasluga za narod sa srebrnim zracima, Nagrade »9 decembar«, Statue »Kurir Jovica«, Nagrade za najbolji školski list, Zlatni znak Crvenog krsta RCG.
- Škola ima 18 učionica, 4 kabineta, salu za fizičko vaspitanje, 2 poligona, kao i školsku biblioteku sa 9.500 knjiga .
- Škola radi u dvije smjene zbog nedostatka prostora.
- Kontakt telefon: 081- 811-089
Osnovna škola »Milosav Koljenšić« – Slap
- Osnovana je 1952. godine.
- Broj učenika 98 .
- Broj odjeljenja 12.
- Škola ima biblioteku od 4000 knjiga.
- Kontakt telefon: 069 – 032- 281
Osnovna škola »Blažo Mraković« – Donji Zagarač
- Osnovana je 1872. godine.
- Po Odluci SO Danilovgrad 1959. godine postaje osmogodišnja škola.
- Broj učenika 32.
- Broj odjeljenja 6.
- Škola ima biblioteku od 1300 knjiga.
- Kontakt telefon: 069 063 301
Muzička škola
- Osnovana je 1970 godine.
- Od 1995. godine radi samostalno.
- Škola trenutno ima 4 odjeljenja sa 60 učenika.
- Nastavno osoblje čine 2 nastavnika klavira, l nastavnik harmonike, a u planu je i nastava gitare. Interesovanje učenika je veliko, ali opšti uslovi za rad su neuslovni. Škola se nalazi u prostorijama Centra za kulturu.
- Kontakt telefon: 081-812- 032 direktor: 069-084-909 JU Gimnazija »Petar I Petrović Njegoš« • Osnovan – 1970. godine , kao područno odjeljenje gimnazije »Slobodan Škerović« Podgorica.
- 1973 godine, Obrazovni centar se osamostalio po nazivom »Petar I Petrović Njegoš« – Danilovgrad.
- Škola radi u novoj zgradi od 1984. godine. Zgrada raspolaže sa 16 kabineta sa svim pratećim objektima.
- Opremljena savremenom opremom, uključujući kompjutersku učionicu sa 16 računara.
- Broj učenika: 450.
- Nastava se izvodi u jednoj – prijepodnevnoj smjeni.
- Škola raspolaže zubnom ordinacijom i bibliotekom od 8000 knjiga.
- Kontakt telefon: 081/812-330; 067 598 886
- www.gimnazijadg.edu.cg.yu
Srednja škola unutrašnjih poslova
Kontakt telefon: 020/812- 520
Osnovana je 1978. godine, kao centar za stručno obrazovanje kadrova organa unutrašnjih poslova.
Škola je počela sa radom 1996. godine, kada je i formirana Odlukom vlade RCG kao prva škola ovakvog tipa u republici.
Škola raspolaže sa zgradom internatom – stambenim objektom, upravnom zgradom, restoranom za ishranu učenika, bibliotekom i ambulantom u čijem sklopu radi stomatološka ordinacija, ordinacija opšte medicine i stacionar.
U školi je zastupljena kabinetska nastava sa posebno uređenim kabinetom za informatiku.
U okviru školskog prostora postoje uređeni sportski tereni otvorenog i zatvorenog tipa.
Kultura
Danilovgrad je grad kulture, u kome su nastali mnogi kulturni stvaraoci, umjetnici, književnici, kao i sportisti. U narednom periodu biće pokrenute dvije velike kampanje, poručujući da svi koji žive u Danlovgradu i pripadaju mu, imaju razloga da se osjećaju privilegovanim. „Jedan grad, jedna scena“, a nakon toga „Danilovgrad, moj grad“, inicijative su koje šalju poruku da Danilovgrad ima značajna imena koja su nastala iz ovog grada, a koja su itekako postigla uspjeh u svim sferama društva.
Svi koji žive u Danlovgradu i pripadaju mu, imaju razloga da se osjećaju privilegovanim, a želja nam je i da svi oni koji dođu u naš grad budu dobrodošli, a da sami Danilovgrađani dožive grad onakvim kakav jeste, a to je da je u njemu privilegija živjeti.
Danilovgrad grad kulture, iz kojeg su potekli mnogi kulturni stvaraoci, umjetnici, književnici, kao i sportisti.
Od ovoga trenutka, ne zaboravljajući prošlost i cijeneći sve što je u njoj bilo, sa jednim novim konceptom možemo reći da će kultura biti na zavidnom nivou. Ono čime smo se od samog početka vodili jeste da radimo totalnu rekonstrukciju i adaptaciju gradskog muzeja, u saradnji sa ministarstvom kulture. To je pokazatelj u kom pravcu želimo da razvijamo grad i u kom pravcu želimo da kultura pokuca na nova vrata Danilovgrada
Bogato kulturno nasleđe opštine Danilovgrad se prije svega ogleda u značajnim kulturno-istorijskim spomenicima, arheološkim lokalitetima, kao i znatnom broju stvaralaca – umjetnika, naučnika, filozofa i njihovih djela, čiji stvaralački dometi premašuju prostor koji ih je iznjedrio. Odnos prema tim vrijednostima u bitnom opredjeljuje naš odnos prema kulturi uopšte. To je osnova koja se čini relevantnom za razvoj kulture u našoj opštini.
Najveći dio kulturnih aktivnosti vezan je za Centar za kulturu, koji je kao Javna ustanova osnovan 1965. godine. U sastavu Centra za kulturu posluju tri radne jedinice – RJ Prikazivačko-scenska djelatnost, RJ Muzej i RJ za fizičku kulturu sport i rekreaciju. U najznačajnije projekte radne jedinice prikazivačko scenske djelatnosti ubrajaju se: književne manifestacije, festivali, promocija knjiga, književne večeri, tribine i predavanja, dokumentarne večeri, pozorišne predstave za djecu i odrasle, koncerti i zabavno artistički program. Posebno ističemo književnu manifestaciju : »Obala pjesnika», na kojoj su učestvovali renomirani književnici iz Crne Gore i Jugoslavije, tradicionalnu kulturno-zabavnu i sportsko-rekreativnu manifestaciju »Rijekom Zetom« , dječiji poetski festival »Kraj zelene Zete«… Bioskop »Zeta« radi u okviru Centra za kulturu. Osnovan je 1947. godine i prikazuje filmove raznih žanrova najaktuelnijih filmskih ostvarenja domaće i strane produkcije.
Zavičajni muzej i Gradska biblioteka smješteni su u zgradi starog Knjaževog dvora izgrađenog 1873/74. godine i prve Učiteljske škole u Crnoj Gori (1919-1929). Knjižni fond biblioteke »Mihailo-Miho Vuković« iznosi 12.500 knjiga. Legat biblioteka koja je osnovana 1987. godine raspolaže knjižnim fondom od 4.500 knjiga. Legat biblioteka posjeduje i 100 knjiga koje su stare 100 i više godina i podliježu propisima kod Zavoda za zaštitu spomenika kulture Crne Gore, pa se svaka od njih evidentira kao muzejski eksponat.
Muzej tipološki pripada kompleksnim muzejima i kao jedina institucija za čuvanje i staranje o našem kulturnom nasljeđu sadrži sedam predmetnih zbirki i 2400 eksponata. U zgradi Muzeja se takođe nalazi rekonstrukcija oltarskog dijela srednjeg broda bazilike sa Gradine martinićke.
Umjetnička kolonija osnovana 1972. godine, pri Centru za kulturu Danilovgrad. Posredstvom crnogorske Akademije nauka i umjetnosti, 1974. godine je posjećuju prvi inostrani umjetnici. Od 1999. godine počinje sa radom kao samostalna institucija.Uvrštena je u međunarodne institucije. U koloniji se izvode skulpture za slobodni prostor, pa je kao takva jedinstvena i značajna za razvoj likovne kulture na ovim prostorima . U vlasništvu ima preko 100 skulptura galerijskog i prostornog formata.
Pogodan položaj, prirodne prednosti terena, korito rijeke i prolazak važnijih komunikacija od jugoistoka ka sjeverozapadu, uticali su da se na ovom podrucju može pratiti kulturni razvoj od praistorije do danas. Postoji veći broj nalazišta iz antičke epohe.
Na teritoriji Danilovgrad status nepokretnog kulturnog dobra, ima 36 objekata, od čega 26 spomen-obilježja memorijalnog karaktera.
Kulturne ustanove
Centar za kulturu – javna ustanova osnovana 1965.godine, koja svoju djelatnost realizuje kroz organizovanje književnih večeri, promociju knjiga, pozorišnih predstava, filmskih projekcija, koncerata, tribina i likovnih izložbi. Prostorni kapacitet je 1027 m², uz posjedovanje velikog otvorenog prostora.
Umjetnička kolonija – osnovana je 1972.god.i predstavlja prvu i jedinu instituciju ove vrste u Crnoj Gori. U organizaciji Umjetničke kolonije, već dugi niz godina, 8. decembra (uoči Dana oslobođenja Danilovgrada), održava se tradicionalna izložba “Umjetnici zavičaju”. Početkom jula održava se “Savremena crnogorska skulptura”, na kojoj veliki broj autora izlaže svoje radove u kamenu, glini, terakoti i drvetu. Svake godine, u septembru, održava se Internacionalni vajarski simpozijum, koji okuplja poznate umjetnike iz čitavog svijeta. Dvorište kolonije je ukrašeno brojnim vajarskim skulpturama , koje svjedoče da istinska umjetnost nema granica.
Zavičajni muzej – osnovan 1960.godine, kao Zavičajni muzej, smješten je u nekadašnjoj kući knjaza Nikole. U ovoj zgradi je bila smještena i I učiteljska škola u Crnoj Gori, a od 1973. do 1979. Gimnazija „Petar I Petrović – Njegoš“. Od 1979. god. u toj zgradi je smještena stalna postavka od 11.657 muzejskih eksponata, raspoređenih u različitim zbirkama, od koji je najznačajnija arheološka zbirka sa 683 eksponata. Osim toga, postoji još 12 zbirki iz oblasti etnografije, kartografije, filatelije, starih knjiga, časopisa, odlikovanja …
Biblioteka „Mihailo-Miho Vuković“ – osnovana je 1889. god. kao čitaonica, a od 1963. god. obavlja i bibliotetsku djelatanost. Trenutno je smještena u istoj zgradi, u kojoj je smješten i Zavičajni muzej, a raspolaže sa 12.500 kataloški obrađenih naslova. U okviru ove biblioteke formiran je legat – bibloteka sa 4.000 naslova, od kojih je nekoliko časopisa staro više stotina godina.
Umjetnička galerija Božidara Pavićevića – Zodijaka – nalazi se u centru grada, u ulici Baja Sekulića i sadrži samo dio stvaralaštva ovog autora.
Status nepokretnog kulturnog dobra, ima 36 objekata, od čega 26 spomen-obilježja memorijalnog karaktera.
To su:
-Manastir Ostrog;
-Crkva sv. Đorđa;
-Manastir Ždrebaonik
-Grad Spuž s bedemima
-Gradina Martinića
-Turski tzv. Adžijin most
-Lokalitet Crkvina
-Lokalitet Koljat
-Lokalitet Sige-Zidanice; Sige /ostaci arhitektonske plastike
-Spomenik (Bešin Uba)
-Spomenik (Grlić)
-Spomenik (Lazine)
-Spomenik (Martinići)
-Spomen-ploča; na Zadružnom domu (Donji Zagarač )
-Spomen-ploča; na Zadružnom domu (Spuž)
-Spomen-ploča na zgradi Osnovne škole (Spuž)
-Nadgrobni spomenik Jova Pajova ( gradsko groblje)
-Zajednički spomenik izgorelim Bjelopavlićima (Martinići)
-Spomen ploča (Ždrebaonik)
-Spomen ploča (Gostilje)
-Spomen ploča (Orja Luka)
-Spomen ploča (Slap)
-Spomen ploča gdje je 18. jula 1941. likvidiran talijanski garnizon
-Spomen ploča (Zadružni dom Jelenak)-Spomenik (Gradski trg)
-Spomenik (Dolovi)
-Spomenik (Donji manastir Ostrog)
-Spomenik (Šarena ploča)
-Spomenik (Viš)
-Spomen ploča u znak likvidacije četničkog rukovodstva (Ostrog)
-Spomen-ploča na stijeni kod Donjeg manastira Ostrog
-Spomen-ploča; (Gornji manastir Ostrog)
-Spomen-ploča (na mjestu pogibije Boška Jankovića- Ostrog )
-Spomen ploča na manastirskoj zgradi (Donji Ostrog)
-Spomen ploča (Gostilje).
Kulturno-istorijski spomenici
ADŽIJIN MOST
U Mijokusovićima na Sušici, obrastao u šiblje, krije se, po mišljenju mnogih, najljepši kameni most u Bjelopavlićima – Adžijin most.
Nalazi se na staroj trasi karavanskog puta, koji je od Skadra preko Duklje vodio do Nikšića. Izuzev zapisa koji svjedoče da potiče iz turskog perioda, o godini njegove gradnje nema preciznih podataka, kao ni o Adžiji koji ga je gradio.
Adžijin most visoko je izdignut iznad Sušice koju premoštava, ima jedan luk i neobičnog je izgleda. Urađen je od fino klesanog kamena. Uprkos tome što sada gotovo niko ne prelazi preko njega, ne ostaje neprimijećen. Njegova uzvišena ljepota izbija ispod drača, šiblja i trava koje pokušavaju da ga pokore, i podsjeća na davna vremena.
SPUŠKA TVRĐAVA
Spuška tvrđava sa tabljom se nalazi u Spužu. Nju su podigli Turci pod nadzorom Hodaverdi paše prvih godina osamnaestog vijeka. Krase je kule i jaki bedemi i ima površinu od 1400 m². Ovo utvrđenje koje se koristilo za odbranu je izgrađeno na strmoj i nepristupačnoj glavici i ostalo je neosvojivo.
MARTINIĆKA GRADINA
Martinićka gradina – Lontodokla, se nalazi na zaravni brda, na ivici Bjelopavlićke ravnice. Djelimično istražen kompleks, prema mišljenju pojedinih stručnjaka, predstavlja urbanu sturkturu srušenog dukljanskog grada – Lontodoklea, koga pominje vizantijski car Porfirogenit u X vijeku. Sama Gradina predstavlja vrh jedne Glavice, opkoljen spoljašnjim bedemima, u okviru koje se identifikuje nekoliko kula sa glavnom kapijom i asocira na građevinu tipa srednjovjekovnih kastela.
SPOMEN DOM ” MARTINIĆKA BITKA ”
Spomen dom Martinićka bitka sagrađen je krajem XX vijeka u znak poštovanja i tradicionalnog naslijeđa na prostoru gdje je u rano jutro 11. jula 1796. godine vođena Martinićka bitka.
SPOMENIK NA LAZINAMA
Ovaj spomenik je podignut u znak sjećanja na 52. omladinca koji su stirjeljani u jutro 22. jula 1944. godine na Lazinama. Spomenik je rad poznatog vajara Draga Djurovića.
MOST JELENE ANŽUJSKE
Most Jelene Anžujske udaljen je 5 km od Danilovgrada. Ovaj most je poklon Jelene Anžujske, koja je porijeklom iz sela Kujave. Prema legendi, francuski kraljević je, na putu za Dubrovnik, trgovačkim karavanom prolazio Jeleninim rodnim mjestom. Tada je ugledao Jelenu, čija ga je ljepota očarala. Jelena postaje Anžujska, a da bi se odužila svome kraju, daje novac da se podigne most preko Zete.
SPELEOLOŠKI LOKALITETI
Na području opštine postoji preko 27 pećina, od koji su najpoznatije, odnosno, pećine koje su zasad najviše istražene: Studendula i Bojanova pećina na Garču, Vilina pećina na Liscu, Pišina pećina u Brijestovu, Babljača u Martinićima, Baćarica i Tisovača u Vinićima, Dimiguza kod Međeđe, Kljunača, Javorača i Hajdučka pećina na prostoru Pavkovića i Vražegrmaca, Patalina u Pješivcima i mnoge druge.
Sport
Istorija sporta u Danilovgradu
Razvoj sporta i sportskih klubova odnosno moderne fizičke kulture u Danilovgradu datira s početka XX vijeka. Prve organizovane sportske aktivnosti u Danilovgradu početkom prošlog vijeka organizuju se u okviru Sokolskog društva, koje je bilo veoma aktivno. U okviru društva, akcenat je bio na tjelesno vježbanje i atletske discipline kao što su trčanje, bacanje kugli i koplja i skok u dalj.
O prvim počecima organizovanih sportskih aktivnosti u Danilovgradu pisao je Zdravko Gavrilović u knjizi „Od Sloge do Iskre – 85 godina fudbala u Bjelopavlićima”.
Od davne 1919. godine, kada je Stevan – Šćepo Zlatičanin, najstariji sin uglednog danilovgradskog trgovca Neša Zlatičanina, donio prvu fudbalsku loptu, nakog čega je i inicirano formiranje prvog radničko – sportskog fudbalskog kluba u Danilovgradu RSK „Sloga”, protekao je gotovo jedan vijek. Sloga je bila nastariji i najomiljeniji klub u Danilovgradu i okolini. Nastupila je 1925. godine, na Cetinju, na prvoj Zetskoj olimpijadi.
Nakon završetka I svjetskog rata u Bjelopavlićima se javlja veliko interesovanje omladine za fudbalsku igru. Krpenjača počinje ubrzo da se kotrlja po okolnim livadama, gdje nastaju sve intenzivnija druženja sa ovim sportskim rekvizitom.
Da je fudbal u ovom kraju bio i ostao najpopularnij sport najbolje govore podaci o broju klubova izumeđu dva rata. U tom periodu na području tadašnjeg danilovgradskog sreza bilo ih je mnogo. Neki od njih su nastajali i ubrzo nestajali, neki su trajali duže, neki kraće ali svi oni su imali isti cilj, da okupe omladinu i zaljubljenike u ovu igru.