Opština Kotor Varoš je smještena u centralnom dijelu BiH. Zauzima jugozapadni dio banjalučke regije, pretežno brdsko-planinske predjele okružene planinskim masivima Uzlomac na sjeveroistoku (vrh Prdeljica 1002 m.n.v.), Borja planine na istoku (vrh Runjavica 1078 m.n.v.), Vlašićem na jugu (Svinjska Glava 1385 m.n.v.) i obronaka Čemernice na zapadu (vrhovi od 1000-1350 m.n.v.). Tereni se na području opštine generalno podižu od sjeverozapada (220 m.n.v.) ka jugoistoku (1385 m.n.v.), pripadajući
slivovima više rijeka uz dominaciju sliva rijeke Vrbanje, koja kao vodoprivredni i energetski potencijal, svojim prirodnim ljepotama i rijetkostima, kao i osnovni koridor putnih pravaca od značaja za Opštinu, predstavlja okosnicu razvoja ovog područja.
Opština Kotor Varoš graniči sa opštinama Teslić, Čelinac, Kneževo i Travnik. Područje opštine Kotor Varoš je arheološki i istorijski daleko manje istraženo nego što po svom položaju u odnosu na šire okruženje zaslužuje.
Imajući u vidu veliku raširenost toponima, koji u svom korijenu upućuju na daleku prošlost i korišćenje ovog prostora od različitih populacija od najstarije pojave ljudske vrste u praistoriji, preko rimskog doba, seobe naroda srednjeg vijeka i turskog doba, do danas, očito je, da su brdsko-planinsko zemljište, plodne doline i brojne rijeke, pružale dobre uslove za život u svim periodima ljudske prošlosti.
Širenjem grada u oba pravca, po riječima arheologa Đurđevića, nastao je grad koji je u svom nazivu zadržao ova imena KOTOR VAROŠ, u čiji sastav su tada ušla naselja: Kotor katolički, Kotor turski, Čepak, Slatina i Varoš, a koji se prvi put pod
tim imenom spominju 1889. godine, poslije popisa stanovništva, koji je tada organizovala Austro-Ugarska monarhija, a koja je odlukom velikih sila anektirala BiH 1878. godine, poslije krvavo ugušenog ustanka protiv turske vlasti 1875. godine.
Od 1918. godine Kotor Varoš je u sastavu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (SHS), a od 1945. godine u sastavu Federativne Narodne Republike Jugoslavije (FNRJ), kasnije SFRJ. Od 1995. godine Kotor Varoš je u sastavu Republike Srpske, Entitetu Dejtonske Bosne i Hercegovine.
Područje Kotor Varoša i dijela Manjače-Zmijanje bila su najnerazvijenija u banjalučkom sandžaku, kasnije banjalučkom okružnom predstojništvu, odnosno vrbaskoj banovini.
Okosnicu putne mreže na opštini Kotor Varoš čini magistralni put M-4 Banja Luka – Doboj, preko koga je opština povezana sa banjalučkom i dobojskom regijom, i od koga se odvajaju regionalni putevi Kotor Varoš – Kneževo, Kotor Varoš – Kruševo Brdo i lokalni putevi.
OBRAZOVANJE
Na području opštine Kotor Varoš, registrovane su sledeće obrazovne institucije:
OŠ „Sveti Sava“ Kotor Varoš,
OŠ „Petar Kočić“ Šiprage,
OŠ „Petar Petrović Njegoš“ Maslovare,
SŠC „Nikola Tesla“ Kotor Varoš,
Dječiji vrtić „Larisa Šugić“ Kotor Varoš
TURIZAM
Prirodni resursi kojim raspolaže opština Kotor Varoš kao što su šume i vode, a posebno izvori bistre pitke vode, pružaju mogućnosti za brži i intenzivni razvoj zimskog i ljetnog turizma. Na pritokama Vrbanje moguće je razviti, u svijetu sve popularniji flaj-fišing i na taj način privući što više turista, zaljubljenika u netaknute prirodne ljepote. Na području opštine postoje pravi prirodni dragulji, kao što su Vilenjska vrela, Bobas i jedinstven vodopad Skakavac.
Postoji i veliki potencijal za razvoj seoskog i planinskog turizma. U toku je izgradnja planinarskog doma u Borcima, koji predstavlja idealnu vazdušnu banju. Postoje i idealni uslovi za razvoj ekstremnih sportova kao što su paraglajding i planinarenje, pošto su obronci Vlašića neodoljiv izazov koji ne smije ostati neiskorišćen.
Na području opštine postoji sportska dvorana, fudbalski stadion “Mladost”, kao i tereni za mali fudbal, košarku, odbojku, tenis. Postojeća sportska infrastruktura, čist vazduh i gostoljubivost domaćina preduslov su da se veliki broj sportskih ekipa priprema za takmičenja. Jedan od osnovnih zadataka svakako je sačuvati prirodu i na tom planu se mora neprekidno raditi, kako na edukovanju korisnika tako i na uređenju terena pogodnih za sve vrste turizma i sportskih aktivnosti, s obavezom da se prirodni resursi – turistički potencijali privedu namjeni.
Opština Kotor Varoš ima pretpostavke da koristeći prirodne resurse i čistu sredinu razvija turizam za šta je neophodno aktivnije promovisati potencijale za razvoj ove grane. Istovremeno, jako je značajno pronaći investitore te se opredijeliti za pronalazak određenih tržišnih niša (izletnički turizam, ribolovni turizam, seoski turizam, itd.).
SPORT
Na području opštine Kotor Varoš egzistira 10 sportskih kolektiva, koji se finansiraju iz budžeta opštine. Kroz istoriju gledano Kotor varoš je uvijek bio sportski grad a nekolicina sportista i sportskih radnika je napravila izuzetne karijere. Najstariji sportski kolektiv na području Kotor Varoša je fudbalski klub “Mladost”, koji trenutno okuplja 140 članova. Seniorski tim se trenutno takmiči u 4. ligi Republike Srpske (Područna liga PFS Banja Luka) i u vrhu je tabele. Ambicije kluba su plasman u viši rang takmičenja i finansijska konsolidacija na svim nivoima. Vrijedi napomenuti značajne uspjehe omladinskog pogona, odnosno škole fudbala, koja se može pohvaliti osvojenim brojnim prvim mjestima na domaćim i međunarodnim turnirima.
Košarkaški klub “Mladost” je već dugi niz godina stabilan drugoligaš Republike Srpske koji broji oko 70 članova. Svoje mečeve igraju u dvorani SŠC “Nikola Tesla”, a prvi tim uglavnom čine mlađi igrači pred kojima je svijetla budućnost. Treneri vrlo predano rade sa omladinskim pogonom i za očekivati je da neko od Kotorvaroških košarkaških talenata zablista u budućnosti.
Rukometni klub “Kotor Varoš” je član prve lige Republike Srpske. Poslednjih nekoliko sezona je redovno u vrhu tabele, a u tekućem šampionatu stručni štab se uglavnom oslanja na mlađe snage. Smjena generacija nije ostavila traga i sa ponosom možemo reći da je ovaj kolektiv najuspješniji na području opštine kada se uzmu u obzir rezultati svih selekcija.
Džudisti Kotorvaroške Mladosti su istinski kolekcionari medalja sa velikih takmičenja. Predvođeni iskusnim i priznatim trenerom Sejdom Tatarom iz godine u godinu pokazuju kontinuitet u radu i ostvarenju vrhunskih rezultata. Klub broji 85 članova u svim uzrasnim kategorijama i takmiči se u ligi Džudo saveza Republike Srpske.
Karate klub “Ipon” je najmasovniji sportski kolektiv na području opštine sa preko 250 članova. Iz ove brojnosti rađa se kvalitet koji je potvrđen na brojnim turnirima u Republici Srpskoj i okruženju. Treninzi ovog kolektiva se odvijaju u gradskoj dvorani, kao i u salama osnovnih škola na području cijele opštine.
KBS FUL KONTAKT I KIK BOKS „PANTER postoji 15 godina i može se pohvaliti da u svojim redovima ima svjetsku prvakinju Anastasiju Nović, reprezentativku RS i BiH. Riječ je o klubu borilačkih sportova u ekspanziji i sve je veći broj mladih koji dolaze na treninge i usvajaju znanja i vještine ful kontakta i kik boksa.
Šahovski klub “Kotor Varoš” je klub sa tradicijom i aktivan je član druge lige Republike Srpske. I pored brojnih problema sa kojima se susreću uspjeli su održati kontinuitet u radu. Već godinama odlični su organizatori tradicionalnih turnira povodom Nove Godine, Božića i Sv.Save, kao i memorijalnog turnira “Milenko Bilbija”. Klub broji 85 članova, a posebno raduje podatak da je sve veći broj mladih šahista uključen u rad kluba, dok se nekolicina njih može pohvaliti osvojenim turnirima u svojim uzrasnim kategorijama.
Klub malog fudbala “Kotor Varoš” postoji dvije godine i u tom kratkom vremenskom periodu uspjeli su preskočiti jedan rang takmičenja, tako da će od naredne sezone nastupati u Prvoj ligi Republike Srpske. Spoj mladosti i iskustva krasi ovaj kolektiv koji ima ambiciozne planove i u narednom periodu. Kotorvaroški futsaleri prvenstvene utakmice igraju u gradskoj dvorani, a ne zapostavljaju ni rad sa omladinskim pogonom na području cijele opštine. Trenutno broje oko 70 članova.
Stonoteniski klub “Kotor Varoš” je jedan od najmlađih sportskih kolektiva, koji pored takmičenja u ligi STS Republike Srpske učestvuje na brojnim turnirma u RS i BiH. Entuzijazam i maksimalna ozbiljnost u radu karakterišu ovaj kolektiv u čijem članstvu trenutno ima 30 stonotenisera. Takođe, aktivni su u mjesnim zajednicama gdje organizuju turnire i takmičenja i na taj način selektiraju igrače za vlastiti pogon.
Najmlađi sportski kolektiv je odbojkaški klub “Kotor Varoš” koji se uglavnom bazira na rad sa djevojkama. Riječ je o jedinom ženskom kolektivu pred kojim su nastupi u Drugoj ligi Republike Srpske od naredne sezone. U toku godine učestvuju na turnirima u BiH, stiču neophodna iskustva i na taj način se pripremaju za iskušenja koja im predstoje. U klubu trenutno trenira 60 djevojaka.
Nazivi, adrese i kontakt osobe sportskih klubova u Kotor Varošu.