Trnovo se nalazi na 43° 39´ 31″ sjeverne geografske širine i 18° 26´ 42″ istočne geografske dužine, na 850 m nadmorske visine, u brdovitim predjelima Treskavice i Jahorine.
Smješteno je u međuplaninskom prostoru Bosne i Hercegovine, južno od Sarajeva, površine 138 km² i sa1983 stanovnika.
Samo urbano područje Trnova karakteriše izdužen oblik, položen u pravcu sjever-jug, smješteno je u aluvijalnom proširenju rijeke Željeznice, a proteže se od naselja Tošići i Širokari na jugu do ulaza u kanjonski dio kojim je Trnovo na sjeveru odvojeno od Federacije Bosne i Hercegovine. Dužina urbanog područja iznosi oko 4,3 km, a njegova prosječna širina je oko 1,3 km, odnosno ukupna površina urbanog područja iznosi 567 ha. U ovo područje uključen je dolinski, ravničarski dio rijeke Željeznice prosječne širine oko 500 m, te istočne i zapadne padine njenog oboda u pojasu od 400 do 600 m. Tako je u urbano područje uključen i donji dio sliva desnih pritoka Željeznice, Ljuštre i Širokarnice.
Na zapadnom dijelu opštine nalazi se planina Bjelašnica (2067 m), a na južnom Treskavica (2088m ) i sjeveroistočnom Jahorina ( 1913 m ).
Pored geografskog i saobraćajni položaj ima važnost za opštinu Trnovo, obzirom da se Trnovo nalazi na 25. kilometru magistralnog puta Sarajevo- Trebinje -Podgorica i nalazi se između magistralnih pravaca koji povezuju Jadransko more sa kontinentalnim zaleđem.
Opština Trnovo je jedna od šest opština u sastavu Grada Istočno Sarajevo, te na sjeverozapadu graniči sa teritorijom opštine Pale, na sjeveru sa opštinama Istočno Novo Sarajevo i Istočna Ilidža, a na jugu sa opštinom Kalinovik.
KULTURA
Centar za kulturu „Trnovo“
12.07.2003. godine. Ovo je jedina ustanova i organizacija na području opštine Trnovo koja djeluje na polju kulture.U novije vrijeme u njenom sastavu djeluje Folklorna sekcija „Trnovo“, Ženska izvorna grupa „Trnovke“, Umjetnička radionica „EHO“ (gluma, klavir, solo i etno pjevanje).
U organizaciji Centra od osnivanje pa do danas održan je veliki broj kulturnih manifestacija i događaja, neke od njih ćemo pobrojati:
– Književne večeri
– Predstave – pored predstava za djecu (lutkarske predstave, mjuzikli, predstave interaktivnog karaktera, mađioničarske, itd.) bilo je i predstava i za sve uzraste.
– Priredbe – Guslarske večeri, cjelovečernji programi folklornih ansambla, razne priredbe u kojima su glavni akteri bili djeca iz O.Š. Trnovo.
– Izložbe – umjetničkih slika, fotografija, ručnih radova, etno elemenata.
Tradicionalne manifestacije
„PETROVDANSKI DANI KULTURE“ održavaju se svake godine tokom juna i jula mjeseca, povodom DANA OPŠTINE TRNOVO.
„DANI RADOSLAVA SAMARDŽIJE“ u novembru.
Centar za kulturu ,,Trnovo,,
Direktor Damjan Milošević
Ul. Trnovskog bataljona 116
Tel/faks 057/610-352
e-mail: czk.trnovo@gmail.com
Narodna biblioteka „Trnovo“
Narodna biblioteka „Trnovo“ osnovana je 2004.godine i smještena je u prostorijama Centra za kulturu, poslovni prostor biblioteke je 83 m2 i sastoji se od kancelarije površine 20 m2, čitaonice 15 m2 i prostora za 20 polica sa knjigama površine 48m2 . Biblioteka posjeduje preko 8500 knjižnih jedinica, a obrada knjižnog fonda se vrši elektronski.
Članarina za 2011.godinu iznosi 15,00 KM, a do sad se učlanilo oko 60 građana. Problemi sa kojima se ista još uvijek susreće su finansijske prirode, jer knjižni fond bi se stalno trebao dopunjavati sa novim sardžajima. Već nekoliko godina Narodna biblioteka u Centru za kulturu obilježava najradosniji hrišćanski praznik VASKRS, sa izložbom šarenih jaja i takmičenje za najjače vaskršnje jaje, zatim manifestaciju “ U susret sv.Petki “ i niz drugih kulturno-naučnih sadržaja.
Narodna biblioteka „Trnovo“
Direktor Janja Bogdanović
Ul. Trnovskog bataljona 116
Tel/faks 057/612-130
e-mail: nbiblioteka@gmail.com
ŠKOLE
Osnovno obrazovanje
U opštini Trnovo pored matične osnovne škole, koja je uvrštena u mrežu osnovnih škola RS 1996. godine, u njenom sastavu od juna 2001.godine postoji i petorazredna područna škola u Kijevu.
Nastavni proces u Osnovnoj školi u Trnovu i PŠ Kijevu se odvija u jednoj smjeni.
Učenici su pored redovne, dopunske i dodatne nastave uključeni u mnoge vannastavne i vanškolske aktivnosti, kao što su dramsko – recitatorska, ekološka, literarna i saobraćajna sekcija.
Određeni broj učenika su članovi folklorne sekcije, članovi Džudo kluba „Famos“,sekcije Trnovo i Kik boks kluba „Kule“, te sportskih planinarskih društava “Treskavica“ i „Runolist 05“.
VJERSKI OBJEKTI
CRKVA U TRNOVU
Posvećena Sv.velikomučeniku Georgiju, izgrađena je 1886.godine, a prvi sveštenik u ovoj parohiji je bio Risto Maksimović.Pored crkve, napravljena je i parohijska kuća.Dijelom 19. i tokom 20.vijeka crkva je preživjela mnoge bure i oluje, među kojima su dva svjetska i jedan građanski rat.
Ljetopis crkve je izgorio, te nema podataka kako se odvijao vjerski život u Trnovu tokom austrijske vladavine.U toku prvog svjetskog rata, crkva je oštećena i odnesena su zvona.1920.godine izvršene su opravke, a godinu kasnije je postavljeno i zvono.Tokom 1943.godine crkva je oskrnavljena, popaljena arhiva, polomljene ikone i uništen ikonostas.Po oslobođenju 1945.godine, narod je krenuo iz „pepela“ da obnavlja svoje svetinje.Poslijeratni sveštenik koji je službovao, bio je Dragoljub Janković.Crkveni odbor sa sveštenikom Jankovićem je krenuo u obnovu bogomolje.Iznutra je opravljena i okrečena, spoljašnja fasada obnovljena, postavljena metalna ograda i limeni krov.Na mjesto predsjednika crkvenog odbora postavljen je Božo Popović.
Novi radovi na crkvi su započeli 1976., jer je godinu dana prije narod sa crkvenim odborom odlučio da zamijeni limeni krov bakarnim, zatim kupolu i da podigne zvonik u visinu za 3 m.U tom periodu svešteničku dužnost vršio je Nedeljko Popović sa ljubavlju kao pravi Hristov pastir i u skladu svoje pastirske zakletve, zbog čega je bio omiljen u narodu. Početkom rata 1992.godine je stradao, a crkva i parohijski dom zapaljeni. Od 1996.- 1999.godine crkva i dom su obnovljeni voljom naroda i sa sveštenikom Čedom Đureinovićem, te donatorskim i drugim sredstvima.Crkva je osveštana 03.oktobra 1999.godine sa blagoslovom Njegovog Visokopreosveštenstva Mitropolita dabrobosanskog gospodina Nikolaja. Službu u ovoj crkvi danas obavlja jerej Njegoslav Jelisić .
CRKVA U KIJEVU
Crkva je posvećena proroku Sv. Iliji, sagrađena je 2008.godine donatorskim sredstvima, osveštana je i pripada Crkvenoj opštini Vojkovići, a službu u ovoj crkvi obavlja protjerej Čedo Đureinović .
DŽAMIJA U TRNOVU
Džamija u Trnovu je sagrađena 1565.godine od strane dobrotvora – vakifa Muslihuddina. Sastojala se od prostora džamije sa galerijom natkrivenog trijema sa drvenom munarom. U proteklom periodu nekoliko puta je obnavljana, trijem je zazidan, porušena je drvena munara i dozidana kamena sa bakarnim pokovom.
Dvorište – harem džamije bilo je ograđeno kamenim zidom sa ulaznom kapijom, a sa vanjske strane zida je kamena javna česma. Tokom rata 1992-1995. džamija je do temelja bila porušena. Sa rekonstrukcijom ruševina počelo se 2003. godine zahvaljujući donatorskim sredstvima u novcu, materijalu i dobrovoljnom radu građana Trnova, ljudi dobre volje i raznih institucija.
Projektom rekonstrukcije cjelokupnog lokaliteta džamije ponovo se uspostavila ograda harema sa zidom. Objekat džamije sastoji se od ulaznog trijema sa drvenim sofama iz kojeg se ulazi u molitveni dio prostora džamije. U suterenu je prostorija za obredno čišćenje vjernika – abdesthana, a preko vanjskih stepenica džamije dolazi se na galeriju-mahfil, gdje je i ulaz u munaru, čija je visina 26,5 metara. Ulaz u dvorište ispred objekta je ograđen zidom sa strehom od kanalice na drvenoj konstrukciji. Vakufsku imovinu džemata čine džamija s imamskom kućom i mesdžidi u Turovima, Godinji, Gračanici i Trebečaju.
Imami u džematu bili su: hafiz Smail ef. Mahmutović, Began ef. Lindov, Halil ef. Milišić, Sabit ef. Smajlović, Mujo ef. Berilo, Hazim ef. Krupalija, hafiz Midhat ef. Sejfić
Sadašnji imam je Abdulah efendija Dedić.
DŽAMIJA U KIJEVU
Džamija u Kijevu je tri puta građena kako piše na ploči na samom ulazu u džamiju i to 1571., 1971., te 2007. godine. U 16. vijeku je prvo izgrađena u starom dijelu Kijeva, a četiri vijeka kasnije premještena je u zaselak Hadžiće, gdje se i danas nalazi.
Tokom ratnih dešavanja srušena je oktobra 1992.god., a ponovo je izgrađena u periodu 2002-2007. godine. U dvorištu objekta je sagrađena fontana 2008. god. sredstvima mještana Kijeva, Općine Trnovo, Opštine Trnovo, Grada Sarajeva, viših nivoa vlasti, te mnogobrojnih ljudi dobre volje. Vakufsku imovinu džemata čine džamija i mezaristan.
Imami u džematu bili su: Ramo ef. Novalić, Ishak ef. Alešević i Muzafer ef. Musić.
Sadašnji imam je Ahmed efendija Serdarević
DOM ZDRAVLJA
JZU Dom zdravlja „Trnovo“ pruža usluge primarne zdrastvene zaštite na području opštine Trnovo, kroz službe : opšta i porodična medicina, labaratorijska dijagnostika i dežura za potrebe hitne medicinske službe. Usluge se pružaju u dva objekta, centralni u Trnovu i ambulanta u Kijevu.
Objekat je napravljen 1983. godine i u toku 2010. godine adaptiran za potrebe porodične medicine, ambulanta u Kijevu obnovljena je 2004. godine.
Dom zdravlja zapošljava 11 radnika. U 2016. god. registrovano je 1098 stanovnika osiguranika.
Adresa: Braće Divljan br. 2 , 71220 Trnovo
Kontakt telefoni: 057/610-325, 610-002, apoteka 610-109
E-mail: domzdravlja.trnovo@gmail.com
DIREKTOR:
Stefan Ivanović
TURIZAM
Turistička organizacija opštine Trnovo
Javna ustanova Turistička organizacija opštine Trnovo je osnovana 26. februara 2010. godine, odlukom Skupštine opštine Trnovo. Ista je registrovana 9. decembra 2010. godine u okružnom privrednom sudu u Istočnom Sarajevu, rješenjem br. 061-0-REG-10-000 251.
Zadatak JU TOOT je promovisati, znači unaprijediti, odnosno u javnosti predstaviti i prikazati prirodne potencijale opštine Trnovo, kojih imamo u izobilju i kojima se naš kraj oduvijek mogao dičiti. Mnogi bi mogli da nam pozavide na planinama ljepoticama, skijaškim terenima, rijekama, potocima, izvorima, bilju, šumskom voću, znači svim onim što majka priroda može da nam podari. Mi to trebamo znati predstaviti, odnosno privući populaciju da posjećuje naše lokalitete i da uživa u našim prirodnim ljepotama, koje zasigurno mogu da pariraju lokalitetima u našoj bližoj okolini, a i šire.
TRESKAVICA
Planina Treskavica jedna je od najljepših planina u BiH.
Krase je velike i guste šume crnogorice i bjelogorice, kao i brojni proplanci s bujnom travom.
Poseban ukras Treskavice su pet njenih prekrasnih glacijalnih jezera, koja predstavljaju najizrazitije tragove ledenog doba na ovoj planini.
Jezera predstavljaju pravu prirodnu rijetkost i planinarsku atrakciju, a nalaze se iznad 1500 m nadmorske visine.
Glacijalna jezera na Treskavici: Veliko, Bijelo, Crno, Platno i Malo jezero predstavljaju vrijedne ekosisteme sa specifičnom florom i faunom.
Krajem pedesetih godina ova jezera su vještači poribljena, ali je eksperiment uspio samo u velikom jezeru, u kojem ima ribe pastrmke.
JAHORINA
Jahorina pripada Dinarskom planinskom sistemu i najveći je zimski centar u Bosni i Hercegovini. Opštini Trnovo pripada 30% Jahorine koji je takođe najveći i najznačajniji turistički potencijal.
Oko 170 vikend i stambeno-poslovnih objekta koji se nalaze u obuhvato Regulacionog plana „Sportsko-rekreacionog područja Jahorina“, za sve posjetioce olimpijske ljepotice nudi bogatu turističku ponudu i luksuzan smještaj. Pored ski staza, posjetioci mogu da se odmore i uživaju u terasama brojnih restorana i kafe barova, koji u večernjim satima nude bogat noćni život. Da bi slika bila potpuna, posjetiocima je takođe na raspolaganju mnogo restorana koji služe gurmanske specijalitete.
POLJOPRIVREDA
Iskorištenost zemljišta
Prosječna veličina privatnih farmi u Trnovu je ispod 10 ha, što se javlja kao ograničavajući faktor za ozbiljnije bavljenje poljoprivredom.
Većina poljoprivrednih proizvoda se koristi za lične potrebe, a privatne farme su mješovitog tipa stočarske i biljne proizvodnje.
Nivo poljoprivredne proizvodnje
Većina poljoprivrednih proizvoda je za lične potrebe, a (po sprovedenoj anketi ) za uzgoj su sljedeće sorte: krompir, luk, mrkva, kupus, grašak, krastavci i boranija.
Ukupno godišnje se zasije oko 60 ha ovim poljoprivrednim kulturama.
Ostala zemlja bi se mogla koristiti za proizvodnju jagodičastog voća, plastenici i sl.
Ukupne poljoprivredne površine iznose 4103 ha.
Obradivo i neobradivo zemljište
Oranice obuhvataju 443ha, voćnjaci 59ha, livade i pašnjaci 3610 ha i
šume 9781 ha.
Najzastupljenije poljoprivredne kulture na području opštine
Najviše prinose individualnih poljoprivrednih proizvođača za uzgoj sljedećih sorti: krompir, luk, grah, mrkva, kupus, grašak, krastavci, boraniju.
PRIRODNI RESURSI
Šume predstavljaju jedan od najvažnijih prirodnih resursa Opštine Trnovo i zauzimaju 92,36 km ili 67% njene površine. Vrijednost šuma se ispoljava direktno kroz prizvodnju drvne mase i indirektno kroz opštekorisne funkcije kao što su regulisanje vode i klime, zaštita zemljišta, razvoj turizma. Šumski fond obiluje šumama bukve, jele, smrče i hrasta kitnjaka u manjoj mjeri;
Visoke šume sa prirodnom obnovom – 2830 ha;
Visoke šume bukve – 602,08 ha;
Visoke degradirane šume – 543,03 ha;
Šibljaci i goleti podesni za pošumljavanje – 304,42 ha;
Čiste i mješovite šume jele i smrče i mješovite šume bukve, jele i smrče -2227,92 ha.
Na ovom šumskoprivrednom području predviđeno je pošumljavanje sadnjom sadnica i njega šumskih kultura. Naše šume imaju veliki potencijal i u oblasti lova, jer su bogate lovnom divljači kao što su: mrki medvjed, divlja svinja, divlja mačka, tetrijeb i orao. Voda predstavlja prilično obilan resurs, na području naše opštine nalaze se brojna vrela. A na obroncima planine Treskavice postoje i izvori pitke vode Ljuštra i Širokarka. Hidrografsku okosnicu čini rijeka Željeznica ,a njeno najveće izvorište čini Hrastnica otoka sa prostora Turovske Treskavice.
Zbog ograničenih poljoprivrednih površina u Opštini Trnovo može se računati na značajniju prizvodnju hrane – osnivanjem farmi (krava, ovaca, tov junadi i koka nosilja). Na području opštine Trnovo najrasprostranjenija su duboka tla pokrivena oraničnim površinama i livadama, odnosno planinske crnice i smeđa tla koja se javljaju u slivu Željeznice. Od ljekovitog bilja zastupljene su: hajdučka trava, majčina dušica, vranilova trava, kantarion, cvijet gloga, od šumskog voća: jagode, borovnice, maline, kupine, divlje jabuke i kruške, a od jestivih gljiva: lisičarka i vrganj.